Chorwacja jest niewielkim krajem, ale jest to kraj zarówno śródziemnomorski, jak i środkowoeuropejski,
górzysty i nizinny, nadmorski i kontynentalny. Charakteryzuje ją więc różnorodność i bogactwo, znane z państw europejskich o wiele większych, zaś na stosunkowo niewielkiej przestrzeni można tu znaleźć krajobrazy, jakie występują w odległych krajach Europy i świata. Dlatego pod względem bioróżnorodności Chorwacja należy do pierwszej piątki państw europejskich, a jej niektóre regiony zaliczane są do najbogatszych pod tym względem na świecie. Tak więc w Chorwacji mamy rozczłonkowane, lesiste wybrzeże, liczne wyspy, zabytkowe miasta śródziemnomorskie z wąskimi uliczkami i kamiennymi domami, jak we Włoszech, ale także zielone, nadmorskie łąki z ułożonymi z kamieni murkami – miedzami, jakby przeniesionymi z Irlandii. Góry porośnięte są lasami, jak w Skandynawii, są tu romantyczne jeziora, rwące rzeki i malownicze górskie miejscowości, jak w Alpach, ale też surowe, skaliste tereny krasowe z głębokimi kanionami, jak te, które znamy z amerykańskiego „Dzikiego Zachodu”. Na rozległych równinach spotkać możemy tereny bagienne, jak w Rosji lub na Ukrainie, a na pagórkach liczne winnice, średniowieczne twierdze i zamki, jak w Niemczech czy w Austrii.
Najcenniejsze elementy dziedzictwa przyrodniczego Chorwacji znajdują się na 447 obszarach chronionych, które zajmują powierzchnię 5.178 km2, co stanowi około 10% powierzchni lądowej kraju. Najważniejsze z nich to osiem parków narodowych (Jeziora Plitwickie, rzeka Krka, archipelag Kornati, archipelag Brijuni, wyspa Mljet, masyw górski Północny Velebit, wąwóz Paklenica i masyw górski Risnjak), jedenaście parków przyrody (Kopački rit, Papuk, Lonjsko polje, Medvednica, Žumberak-Samoborsko gorje, Učka, Velebit, Telašćica, jezioro Vransko, Biokovo i archipelag Lastovo) oraz dwa ścisłe rezerwaty (Bijele i Samarske stijene w masywie Bjelolasica oraz Rožanski i Hajdučki kukovi w masywie Velebitu). Na Reprezentacyjnej liście niematerialnego dziedzictwa światowego UNESCO znajduje się Festa św. Vlaha, koronkarstwo w Lepoglavie, na Hvarze i na Pagu, coroczne pochody dzwonników z terenów Kastavu, chorwacka procesja za krzyżem, śpiew i granie dwugłosem bliskich interwałów na Istrii i w na północnym wybrzeżu, wiosenna procesja Ljelja i Królowej z Gorjan oraz sztuka wytwarzania tradycyjnych, drewnianych zabawek z Chorwackiego Zagorja. Chorwacja należy do krajów z największą ilością chronionych dóbr niematerialnych na świecie, wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Oprócz parków narodowych, parków przyrody i ścisłych rezerwatów przyrodniczych w Chorwacji znajduje się pod ochroną jeszcze 426 różnych mniejszych obszarów i obiektów, w tym 78 rezerwatów (botanicznych, leśnych, geomorfologicznych, hydrologicznych, ichtiologicznych, ornitologicznych, morskich i zoologicznych), 38 parków leśnych, 71 chronionych krajobrazów i 104 pomniki przyrody (geologiczne, geomorfologiczne, hydrologiczne, paleontologiczne oraz rzadkie okazy drzew). Pod ochroną jest także 135 zabytkowych obiektów architektury parkowej - arboretów, ogrodów botanicznych, parków, pojedynczych drzew i zespołów drzew. Chronimy 846 gatunków zwierząt (w tym 359 ptaków i 74 ssaki), 809 gatunków roślin oraz314 gatunków grzybów.
Największy obszar Chorwacji zajmują urodzajne, gęsto zasiedlone równiny, położone na południowo-zachodnim skraju Niziny Panońskiej. Charakterystyczne są dla nich stare lasy dębowe, liczne rzeki oraz bogactwo flory i fauny na lądzie, w wodach i w powietrzu. Nad równiną wznoszą się liczne, malownicze pagórki porośnięte winnicami i lasami. Natomiast powierzchnia górskiej Chorwacji jest niewielka, słabo zaludniona, a dzięki temu środowisko zachowało się tu w stanie naturalnym. Są tu gęste lasy bukowe, jodłowe i sosnowe, w których królują niedźwiedzie, wilki i rysie, a wartkie rzeki pełne są wydr i pstrągów. Wprawdzie góry nie mogą pod względem wysokości konkurować z Alpami, ale białe wapienne skały mają kształty, jakich nie stworzyłoby żadne rzeźbiarskie dłuto. Zawdzięczają to licznym zjawiskom krasowym, charakterystycznym właśnie dla Chorwacji. Bogactwo form krasowych występuje także pod ziemią, w licznych jaskiniach, rzekach podziemnych, kominach, i innych rzeźbach terenu, rzadko spotykanych gdzie indziej w Europie. Zresztą same słowa „kras“, a także „polje“, „hum“, „ponor“ – oznaczające formy i zjawiska krasowe – pochodzą z języka chorwackiego.
Dla gości zagranicznych najbardziej atrakcyjne jest jednak wybrzeże Chorwacji, obok wybrzeża greckiego najbardziej rozczłonkowane i z największą ilością wysp w basenie Morza Śródziemnego. Jego długość wynosi 1.880 kilometrów, a gdy dodać linię brzegową 1.244 wysp, wysepek i skał - nawet 6.278 kilometrów. Mnóstwo tu zatok i zatoczek, plaż, przylądków, morze jest kryształowo czyste, góry schodzą stromo aż do morza, a gdzie indziej jego brzegi porośnięte są bujną roślinnością. Każdy może tu znaleźć swój intymny kącik, zwłaszcza gdy porusza się łódką lub jachtem. Wyruszmy więc w podróż i poznajmy piękno chorwackiej przyrody, chrońmy ją dla przyszłych pokoleń.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz